DE SCHAT VAN MULENBECA, WAT HEEFT MEN WERKELIJK GEVONDEN OP DE HAANDEPUT (IN MEULEBEKE) ?
In 1971 knutselden enkele jongens op een woensdagnamiddag een 8mm filmpje in elkaar. Het is een pracht van een nostalgisch tijdsdocument dat vandaag op Youtube circuleert onder de titel ‘de schat van Mulenbeca’ – https://www.youtube.com/watch?v=_CeElH-s8KU.
Jongensdromen die 45 jaar werkelijkheid werden ?
In het najaar 2015 en voorjaar 2016 gebeurden op het 17 hectare aan te leggen bedrijventerrein Haandeput archeologische prospecties. Een routinematige verplichting opgelegd aan de projectontwikkelaar WVI (West-Vlaamse Intercommunale). De Haandeput is te Meulebeke gelegen nabij de Tieltstraat en Marialoopsesteenweg.
Tot verbazing werd dan toch wel wat ontdekt : sporen die de archeologen dateren uit de Late IJzertijd en Romeinse periode, samen met rijke aanwijzingen van landbouwactiviteiten uit de volle en late Middeleeuwen; men relatieve zekerheid kan men de Middeleeuwse occupatie van het gebied dateren in de 13e eeuw. Over een lengte van bijna 50 meter werd een wegtracé blootgelegd waar men … de karresporen nog kon ontwaren ! Het eindrapport is nog niet afgerond en houdt wellicht nog een aantal verrassingen in petto.
Het werd geen overvloedige oogst aan spectaculaire relicten, maar de vondsten zijn voor de wijde omgeving uniek en geven voor het eerst een beeld van een nederzetting, waarover geen enkele schriftelijke bron maar ooit iets kan vertellen. Een Romeinse grafurne is een van de topstukken.
Voor Meulebeke meer dan de moeite. De Vlaamse regelging legt trouwens aan projectontwikkelaars de voorwaarde op om archeologische prospecties uit te voeren van zodra de aan te snijden terreinen een bepaalde oppervlakte overschrijden. De laatste steen is hier en elders nog niet naar boven gebracht.
Heemkring Mulenbeca vond het in elk geval meer dan de moeite waard om de resultaten van dit grondig en wetenschappelijk onderzoek voor een breder publiek te ontsluiten.
Op zondag 22 april vindt overal in Vlaanderen Erfgoeddag plaats. Publiekswerking rond archeologie verdient aandacht.
Het laagdrempelig programma is gratis met een mix van aantrekkelijke ingrediënten.
- Om 10 uur. Raadszaal Gemeentehuis, Markt 1, Meulebeke : wat heeft men nu werkelijk gevonden in de Haandeput ? Archeologen vertellen hun verhaal. Willems Hantson (V.O.B.o.W.) geeft een schets van de huidige stand van zaken op vlak van archeologie in de Mandelvallei; Emmy Nijssen, archeologe verbonden aan ABO, die de prospecties uitvoerde, werpt haar licht op de vondsten van de Haandeput.
- Opening van de tentoonstelling ‘de schat van Mulenbeca’, waarbij naast relicten uit Meulebeke, eveneens relicten te zien zijn uit de wijde omgeving, samen met een virtuele landschapsverkenning om en rond Meulebeke. De expo is die dag doorlopend toegankelijk.
- In de namiddag start om 13.30 u en 16 u landschapsverkenning om en rond Meulebeke, onder leiding van streekgids Geert Storme. Inschrijven sterk aanbevolen want de plaatsen zijn beperkt : mulenbeca@gmail.com Deelname is gratis.
- In de namiddag zal vanaf 14 uur de ‘living history’ groep Deuoxtonion http://www.deuoxtonion.be/ demonstraties geven in het Park (achter het Gemeentehuis) en ons terugvoeren naar de Keltische tijd. Sfeer verzekerd !
De organisatie is in handen van heemkring Mulenbeca, met steun van de gemeente Meulebeke en stad-land-schap ’t West-Vlaamse hart, V.O.B.o.W. en ABO.
Het uitgevoerde archeologische onderzoek heeft toegelaten inzicht te verwerven in de occupatiegeschiedenis van de terreinen ter hoogte van de Marialoopsteenweg en de Tieltstraat.
Landschappelijk bleek de aanwezigheid van een licht verheven zandige microrug en de oostelijke daarvan gelegen alluviale vallei van de huidige Haandeput bepalend voor, in eerste instantie de inplanting van nederzettingssporen vanaf de late ijzertijd/inheems-Romeinse periode en vervolgens landinrichting in de volle en late middeleeuwen.
Wat de archeologische sporen betreffen zijn er duidelijke aanwijzingen om te stellen dat er zich op de microrug zelf (nu ter hoogte van de huidige Tieltstraat) ook bewoningssporen bevonden uit de late IJzertijd en/of inheems-Romeinse. Hierop wijzen een tweetal greppelsegmenten in het uiterst zuidwestelijke areaal van het onderzoeksgebied en een aantal losse aardewerkvondsten in de westelijke depressie langsheen de zandige rug. Tot die periode behoren ook de drie onderzochte brandrestengraven gesitueerd in het oostelijke en zuidelijke areaal van het onderzoeksgebied.
Uit de bodemkundige analyse bleek overigens ook heel duidelijk dat de microrug door recente antropogene invloeden (diepploegen) intens werd afgevlakt, met alle nadelige gevolgen voor de bewaringsgraad van het archeologische erfgoed.
Onmiddellijk ter hoogte van de oostelijke flank van de microrug en de lagergelegen alluviale vallei ter hoogte van de huidige Haandeput-depressie wijst een uitgestrekt areaal met diverse geconcentreerde vol- en laatmiddeleeuwse sporen zoals greppelstructuren en kuilen op duidelijke landinname. Duidelijke bewoningssporen werden echter niet aangetroffen en is dan ook het gevolg van de intensieve landbouwbewerkingen binnen het plangebied. Aan de hand van de aangetroffen archaeologica (gebruiksaardewerk) kan de occupatie gedateerd worden in de loop van de 13de eeuw.
